Việc cạn kiệt nguyên liệu hóa thạch sản xuất điện khiến nhu cầu nhập khẩu năng lượng và tích hợp năng lượng tái tạo vào hệ thống điện trong nước tăng cao.
Phát biểu trên Diễn đàn Cấp cao Năng lượng Việt Nam 2020 tổ chức sáng 22/7 tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng ban Kinh tế Trung ương nêu con số về xu hướng nhập khẩu năng lượng sẽ tiếp tục tăng lên trong dài hạn và “tỉ lệ phủ thuộc nhập khẩu năng lượng của Việt Nam sẽ khoảng 33% năm 2025 và lên đến 50% vào năm 2035”.
Việt Nam đã chuyển từ nước xuất khẩu sang nhập khẩu năng lượng thô từ năm 2015 do nguồn cung trong nước hiện không đủ đáp ứng nhu cầu. Trữ lượng dầu khí vùng gần bờ đã dần cạn kiệt, hầu hết các mỏ đã được khai thác trong thời gian dài và đang ở giai đoạn cuối với sản lượng giảm tự nhiên từ 15 – 30% hàng năm. Như vậy, khai thác dầu thô đang và sẽ giảm nhanh trong thời gian tới, ông Bình cho biết.
Do đó, ông Bình cho rằng, việc thu hút doanh nghiệp nước ngoài, nhà đầu tư đưa công nghệ khai thác và xử lý năng lượng tái tạo tại Việt Nam là điều tất yếu trong quá trình đảm bảo nguồn cung ứng điện. Ngoài nhập khẩu năng lượng để đảm bảo nguồn cung ứng điện trong nước, cần ưu tiên ứng dụng công nghệ để phát triển cơ sở hạ tầng truyền tải và phân phối điện quốc gia, nâng cao công suất sản xuất điện tại nhà máy sản xuất.
Trao đổi bên lề sự kiện, ông Kari Kahiluoto, Đại sứ quán Phần Lan tại Hà Nội, cho biết, ở quốc gia ông 40% năng lượng được sản xuất từ rác thải, sinh khối, mục tiêu đến năm 2035 sẽ là quốc gia trung hòa carbon và đóng cửa các nhà máy điện đốt than vào năm 2029. Tại đây, năng lượng từ rác thải được chú trọng khai thác và phát triển để trở thành nguồn điện chính cung cấp hệ thống lò sưởi phục vụ sinh hoạt.
“Rác thải là tài nguyên vô cùng quý giá nếu biết tái chế, nhưng nó cũng là gánh nặng đối với môi trường nếu không biết xử lý”, ông Kari Kahiluoto nói.
Từ 50 năm trước, Phần Lan cũng có những bãi chôn lấp rác thải, nhưng đến nay việc chôn lấp rác thải đã không còn, thay vào đó rác được đưa trực tiếp đến nơi xử lý, để chuyển thành phân bón nông nghiệp hoặc biogas. Để làm được điều này, rác thải trực tiếp tại nguồn thành 5-6 loại đã được áp dụng trong các hộ gia đình, nơi sản xuất. Quy trình phân loại rác được rút ngắn kết hợp với chuỗi dây chuyền công nghệ giúp việc thu hồi và chuyển hóa năng lượng được khép kín, an toàn.
Đại sứ quán Phần Lan nhấn mạnh, việc chuyển đổi rác thải thành năng lượng mang lại nhiều lợi ích cho môi trường, giảm lượng chất thải đốt và khí CO2, giảm lượng tro bay, hạn chế ô nhiễm môi trường đất. Năng lượng từ rác thải sẽ được ứng dụng sản xuất điện, làm phân bón phục vụ nông nghiệp.
Trong bối cảnh nguồn đất để tiếp tục chôn rác tại Việt Nam dần thu hẹp, để hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng tái tạo, một số doanh nghiệp Phần Lan đã triển khai và đang trong quá trình thực hiện các dự án tối ưu hóa năng lượng rác thải như cung cấp công nghệ xử lý cho nhà máy rác ở Bắc Ninh năm 2019, dự án chuyển đổi rác hàng nghìn tấn thải thành phân bón tại Bình Dương.
Nguyễn Xuân